İngiliz casuslar terzi ve kahveci ile Atatürk'ü izledi

İngiliz Dış İstihbarat Teşkilatı MI6’in gizli tarihininanlatıldığı kitapta Türkiye’ye özel bir bölüm ayrıldı. AjanlarınMustafa Kemal’in yeni Türkiye’sini anlamak için yoğun casuslukfaaliyetleri yürüttüğü, RV/5, JQ/6 ve Parsifal adlı 3 ajanla Atatürk’üyakın markaja aldığı ortaya çıktı.

Dışişleri Bakanlığı tarihinde ilk kez bir kitapla ilgili tanıtımtoplantısı yaptı. Kitap İngiliz Gizli İtihbarat Teşkilatı MI6’in 1909-1949 arasındaki faaliyetlerini içeriyor. Kitabı Belfast Queen’sÜniversitesi tarih uzmanı ve 2005’te Türkiye’de gösterilen Gelibolubelgeseli’nin sunucusu Prof. Keith Jeffrey yayına hazırladı. Kitabıntanıtımı için düzenlenen basın toplantısında MI6 eski başkanı Sir JohnScarlett de ilk kez hazır bulundu.

Türkiye’nin savaş yıllarında casusların cirit attığı bir ülke olduğukitapta açık şekilde görülüyor. Soruları yanıtlayan Prof. KeithJeffery, Mustafa Kemal’in yeni bir Türkiye kurma faaliyetlerinin büyükbir ilgi ile izlendiği ve rapor edildiği 1919-1922 arası dönemini“İstanbul MI6 ‘nın istihbaratının odaklandığı en önemli merkezlerdenbiriydi” dedi. Kitabın Türkiye’ye ayrılan bölümünde ajanlarınTürkiye’deki varlıklarının Lozan Anlaşması’ndan sonra da devam ettiğiayrıntılarıyla yer buluyor.

Atatürk’e yakın 3 ajan

MI6’in Türk hükümetinin tüm gizli diplomatik yazışmalarını teknolojikimkanları kullanarak ele geçirip okuyabildiği belirtiliyor. 3 yılboyunca MI6’in en önemli ilgi odağının İstanbul olduğunu belirtenbelgelere göre İngilizler, Mustafa Kemal’in nasıl bir yeni Türkiyeyaratacağını, bunun Sovyetler’e mi yoksa kendilerine mi yakın olacağınıanlamak için filmlere taş çıkaracak yollar denemiş.
Atatürk ve Kemalist çevrelerle ilgili bilgi toplamakta en faydalı üçajanın kod isimleri RV/5, JQ/6 ve Parsifal olarak veriliyor. RV/5,1921’de İstanbul’da açtığı terzi dükkanıyla İttihatçı çevrelerin veAtatürk’e yakın isimlerin terzisi olmayı başardı. Türk Dışişleri’negirip çıkabiliyordu. Elde ettiği bilgileri İngilizler’e aktarıyordu.Dışişleri’ndeki kaynaklarından biri yakalanınca İngiliz ajanlartarafından Mısır’a kaçırıldı.

Biri yakalandı

JQ/6 ise İngilizler’in en güvenilir ajanlarından. Türkmen asıllıydı veTürkçe, Rusça, Tatarca, Romence, Almanca ve İngilizce biliyordu.İstanbul’da bir kahvehane işletiyordu. Bu kahve Mustafa Kemal’e yakınisimlerin uğrak yeriydi. Kemalistler’in tüm toplantıları buradagerçekleşiyordu. Konuşulan gizli planları kahveci ajan İngilizler’eaktarıyordu. 1923’te kimliğinin açığa çıkma tehlikesine karşıPolonya’ya kaçırıldı. Atatürk’ün hedefleri konusunda en güvenilirbilgileri veren ajan ise Parsifal kod adlı bir Hintliydi. Atatürk’ünyakın arkadaşı Bulgar milletvekili Dimitri Atchkoff’la yaptığıgörüşmeleri de izleyerek yeni Türkiye’nin yönü konusunda birçok faydalıbilgiyi İngilizler’e verdi. Ancak 1921 yılında Türk güvenlik güçleritarafından yakalandı.

Message to show when link is hided