NUSAYBİN: Tarihte adı Nisibis olarak gedmektedir. Türkiye-Suriye hududu'nun tam üzerinde Suriye'nin Kamışlı kasabasına bitişiktir. Tabak gibi dümdüz ve ekime elverişli arazisi olan ilçede tahıl üretilmekte, küçük bas hayvan yetiştirilmekte ve son yıllarda pırın, pamuk üretimine ağırlık verildiği belirtilmektedir. Nusaybin Romalılar döneminden kalma bir Mar Yakup Kilisesi'ne Süryani azizlerden Mar Yakup'un mezarı bulunmaktadır. Denizden yüksekliği 1500 metre, yüzölçümü ise 1177 km2'dir. İlçeye bağlı 67 koy vardır. Ayrıca (Domani'in Memleketi.)
DARGEÇİT: Mardin'in 96 km kuzey doğusunda, 40 koyu olan bir ilçesidir. Eski adı Kerburan olan ilçede, genel olarak tahıl üretilmekte, hayvancılık yapılmaktadır. Yüzölçümü 1383 km2'dir.
DERİK: Mazıdağı kütlesi'nin güney eteklerinde denizden yüksekliği 780 metre yüzölçümü ise 1367 km2'dir. İklimi'nin müsait olması nedeniyle Zeytin üretimine önem verilmiş ve bu konuda büyük bir gelir kaynağı sağlamıştır. ilçede birçok Zeytin imalathanesi ile sabun imalathaneleri mevcuttur. 58 koyu vardır. Bu köylerin çoğu Zeytin üretmektedir.
KIZILTEPE: Eski adı Koçhisar veya Düneysir olan ilçemizin denizden yüksekliği 500 metre, yüzölçümü ise 1403 km2'dir. Mardin'in Şanlıurfa yolu'nun 27.cif kilometresi'nin üzerinde bulunmaktadır. Mardin'in güneye doğru uzanan ovanın batı kısmındadır. Ortaçağda ve özellikle Artuklular döneminde, Diyarbakır-Musul yolu üzerindeki en önemli bir ticaret merkezi idi. Artukoğullarından kalma, Ulu Camii şehrin en değerli bir tarihi eseridir. İçenin, zaman içerisinde yerleşmeye müsait bir araziye sahip olması nedeniyle, iç göce sahne olmuş ve her gecen gün hızla artmıştır. ilçede yoğu bir şekilde tahıl üretilmekte, bostan yetiştirilmekte ve küçük ve büyük bas hayvancılık yapılmaktadır. İlçeye bağlı 198 koy vardır.
MAZIDAĞI: Eskiden buraya BASİUS MONO veya İZALA'da denirdi. Mardin eşiği'nin doğu kesiminde olup, denizden yüksekliği 1250 metredir. Yüzölçümü ise 869 km2'dir. İlçe'nin eski adı SAMRAH'tır. Bu yörede asırlar önce SEMRA adında bir kaleden bahsedilir. Bu kale civarındaki kale köyünde Bizansların gümüş bulup islettiklerinden dolayı burasını güvence altına almak için kaleyi yaptırdıkları bilinmektedir. Mazıdağ'da sulu ziraat ile hayvancılık yapılmaktadır. İlçeye bağlı 50 koy vardır.
MİDYAT: Tur-Abdın olarak nitelendirilen yöre'nin samaniler tarafından kurulduğu sanılmaktadır. Midyat'ta Bizanslılar döneminde kurulmuş bazı kilise kalıntılarına rastlanmaktadır. Mardin, Midyat-Cizre yolunun 80.cif km.sinde kurulmuştur. Denizden yüksekliği 950 metre, yüzölçümü ise 1577 km2'dir. Gercusten gecen bir yolla Siirt'e bağlıdır. ilçede tarım, hayvancılık, bağcılığın yanı sıra kuyumculukta, gümüş telkari isi, ipek böcekçiliği, ipek dokuma, bez dokuma gibi el sanatları yapılmaktadır.
ÖMERLİ: Mardin-Midyat yolu'nun 38.km2'sinde denizden 1100 metre yüksek, yüzölçümü ise 433 km2'dir. Ömerli'de tarım, hayvancılık, tiftik keçisi ve bağcılık yapılmaktadır. İlçenin sınırları içerisinde Fatih Kalesi olarak anılan bir kale ile bir kaç Kilise kalıntısına rastlanmaktadır.
SAVUR: Yüzölçümü 1049 km2 olan ilçe'nin tarihi, Mardin kadar eskidir. Her Mardin'e yapılan saldırıda, Savur'da etkilenmiş tahribe edilmiş ve ahalisi asırlarca çileli bir yasam sürmüştür. Savur'un en gözde eseri Savur kalesidir. Bu kale Mardin-Savur-Midyat ve Hasankeyf ile Cizre Kervan ve Fetih yolları üzerinde çok eski ve stratejik acıdan güçlü bir kaledir. Mardin'e düzgün bir yolla bağlı olan Savur'un yeşilliği, bağları ve bahçeleri bol suları ile unludur.
YEŞİLLİ: Mardin'e 14 km mesafede merkeze bağlı bir koy iken, halkı2nın çok çalışkan olusu ve köylerine olan bağlılıkları koyu ilçeye çevirmiştir. İlçeye bağlı 12 koy bulunmaktadır.
