Fransızca "yeniden doğuş" anlamına gelen bir deyimdir. Sanat ve
düşünü alanında Ortaçağ'dan sonra açılan bir "dönem"e bu isim
verilmiştir. İstanbul'un Fatih Sultan Mehmet tarafından alınması,
buradaki bazı din adamlarının İtalya'ya geçmelerine yol açmıştı.
Bunların beraberlerinde getirdikleri bazı eserlerin
incelenmesi.Rönesans’ın doğuşunda büyük ölçüde rol oynamıştır.
Rönesans'ın en büyük özelliği Ortaçağ'ın sanat ve düşünü alanındaki
dar,bağnaz,dini ölçüler ve değerlerden temellenmiş görüşü ortadan
kaldırmasıdır. Bunun yerine, düşünü ve sanat hayatında Eskiçağ’ın, Eski
Yunanistan ve Roma ilkelerinin esas tutulmasıdır.
Yukarda belirtildiği gibi,Rönesans hareketinin beşiği
İtalya,özellikle Floransa şehri olmuştur.Burada önemli bir noktaya
değinelim. Rönesans’ın temel ilkelerinin Eskiçağ'a, Eski Yunan ve Roma
görüş ve anlayışına bir dönüş olması,bir "gerileme", "geçmişe özlem"
anlamına gelmez.
Tam aksine,yeni bir uyanış söz konusudur.Ortaçağ sanat ve düşünü
hayatında çıkış noktası, hareket ekseni bu dünya değil,öteki
dünyaydı.Dini ölçüler ve değerler her konuda ağır basıyordu. Oysa
Eskiçağ sanat ve düşünü hayatında temel değer "insan"dı. İnsanın sağlık
ve mutluluk içinde yaşaması amaç edinilen bu dünyaydı.
Rönesans tarih yönünden 1450 yıllarında başlamış ve 1600lere kadar
sürmüştür. 15. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul'un Türkler tarafından
alınması, Doğu yolunu Avrupalılara kapatmıştı. Bu nedenle yeni yollar
arandı. Uzak denizlere yolculuklar yapıldı. Amerika keşfedildi. Diğer
taraftan, İtalya'ya Bizans'tan gelen din adamları ve düşünürler,
Ortaçağ'ın dar, tutucu,kalıplaşmış görüş ve düşünce tarzına yeni
ufuklar açtılar. Bütün bu siyasal, toplumsal ve düşünsel etkiler,
Rönesans çağının doğup oluşmasında büyük bir rol oynadı. Sadece sanat
ve düşünü alanında değil, toplumun bütününde temelden bir yenilenme,bir
"uyanış" baş gösterdi. İtalya'daki Rönesans hareketi,tez zamanda oradan
Fransa'ya, Almanya'ya geçti. Alabildiğine yaygınlaştı.
İtalya'da Dante, Petrarca, Boccaccio (Bokaçyo),
Donatello,Angelico.Masaccio gibi edebiyatçı ve ressamlar,sanat alanında
güçlü bir "yenileşme" yi gerçekleştirdiler. Machia-velli
(Makyavel),Tasso,Arisosto ve diğer öncüler, çağdaş düşünceye ışık
tuttular. Sonraları Leonardo da Vinci, Michelangelo, sanat ve bilim
alanında Yeniçağ'akurulan sağlam köprüler oldular.İnsan yaşamında ve
düşünüşte de "aydınlık" bir dönem açıldı. İnsanı ve insanî değerleri
her şeyden yeğ tutan "hümanizma" akımı doğdu, güçlendi.
Öte yanda, Fransa'da, ise, Fransız hümanistleri Sorbonne
Üniversitesi'nin çevresinde toplanmışlardı. Latince ve Yunanca eski
eserlerin yeni bir değerlendirmeyle ele alınması,bu dilleri "ölmüş
diller" olmaktan çıkardı. Villon, Bellay, Ronsard gibi şairler,
Rabelais, Calvin (Kalven), Montaigne değerinde yazarlar yetişti.
Rönesans çağı mimarlığı, Fransa'da resmî saray mimarlığı niteliğini
kazandı. Ünlü "Fransız Koleji" kuruldu. I. François.bu okulda Latince
.Yunanca ve İbranice dilleri kürsülerini açtı.
Buna karşılık, Almanya'daki Rönesans hareketi kendine has bir
özellik göstermekteydi. İtalya ve Fransa' da olduğu gibi geniş
çevreleri kapsamadı. Din alanındaki yenileşme, yani "Reform" daha ağır
bastı. Gene de Erasmus, Reuchlin gibi öncü "hümanist"
yazarlar,Dürer.Holbein gibi sanat tarihinin yıldızı ressamlar en
değerli eserlerini verdiler.