AKP Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat’ın, New York Times’a verdiği mülakatta, “Atatürk devrimleri toplumda travma yarattı” sözleri, tartışma doğurdu.



New York Times’ta Sabrina Tavernise imzasıyla çıkan yazıda, Fırat’a atfen, Atatürk devrimleri için, “Türk toplumu travmatize edildi. Bir gece içinde kıyafetlerini, dillerini değiştirmeleri söylendi. Dinleri altüst edildi” sözleri yayımlandı.



Bu ifadeler, Fırat’ın devrimlerin toplumda travma yarattığı sözlerini devrimlere karşı olumsuz bir yargı taşıdığı biçiminde yorumlandı. Fırat’ın Atatürk devrimlerine karşı olduğu yorumları da yapıldı. Bu sözler, Atatürk devrimlerine, cumhuriyete karşı bir rövanş arayışı olarak da değerlendirildi.



Fırat, dün yaptığımız konuşmada, bu yorumlara karşı çıktı, sözlerinin bir kısmının yayımlandığını, yayımlanan kısmın da tercüme hataları nedeniyle anlam eksikliği taşıdığını belirtti.



SABRİNA TAVERNİSE’DEN E-MAİL



Fırat, yazıyı kaleme alan Tavernise’nin dün bir e-mail yollayarak, üzüntülerini ilettiğini de kaydetti. Tavernise’nin, e-mail özüründe, “Bu kadar yanlış anlaşılacağınızı bilmiyordum, çok üzüldüm” dediğini aktaran Fırat, karşılık olarak, kendisiyle yapılan mülakatın tamamının yayımlanmasını talep ettiğini de belirtti. Mülakatın tamamı okunduğunda, yapılan eleştirilerin haksızlığının ortaya çıkacağını vurguladı.



‘BEN CUMHURİYET ÇOCUĞUYUM’



Fırat, önceki gün yaptığı basın toplantısında, Atatürk devrimleri için “iyi veya kötü” demediği ve bunun de eleştiri konusu olduğunu anımsatmam üzerine şöyle konuştu:



“Ben Atatürk devrimlerine nasıl iyi demem? Laikliği, harf devrimini nasıl savunmam? Ben Türk cumhuriyetlerine gittiğimde hâlâ üzülürüm, Kiril alfabesini kullandıklarını görünce üzülürüm, benim harf devrimini savunmamam düşünülebilir mi? Ben cumhuriyet çocuğuyum. Ben saltanatı savunabilir miyim? Bugün ulaştığımız her şeyi biz cumhuriyete borçluyuz. Ben bu tür mülakatlarda tarihi gelişmeyi anlatıyorum. Osmanlı’dan alıyorum cumhuriyete kadar gelişmeleri özetliyorum ki, anlaşılsın. Tanzimat’ı anlatıyorum. Osmanlı’nın çöküşünün yarattığı travmaları anlatıyorum? Cumhuriyete geçişi anlatıyorum, yapılan devrimleri ve önemini anlatıyorum. Mülakatın tümü okunursa bu görülür. Ben sadece bir sosyal olguyu ifade ettim: Her devrim toplumda travma yaratır, şok yaratır. Çünkü devrimdir. Bir evrim değildir. Mülakatın bütünlüğü içinde bu yaklaşımım anlaşılır. Ama birkaç cümle alınıp tercüme nedeniyle anlam kaybı da olunca böyle haksız yorumlar yapıldı.”



‘HACI BEDİR AĞA’NIN TORUNUYUM’



Fırat, özel sohbetlerde, dedesinin cumhuriyeti kuran Meclis’in üyesi ve İstiklal Madalyası sahibi olduğunu da aktarır. Dün konuşmamızda, bu konuyla ilgili sorumu yanıtlarken, şu bilgiyi verdi:



“Ben Hacı Bedir Ağa’nın torunuyum. Dedemin, sadece 6 kişiye verilmiş olan kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası’nı taşıyorum. Dedem, 1, 2 ve 3. Meclis’in üyesidir. Bu cumhuriyeti kuran Meclis’in üyesidir. Atatürk’ün tanıdığı, Kurtuluş Savaşı’nda büyük yararlılıklar göstermiş ve İstiklal Madalyası almış bir şahsiyettir. 3. Meclis öncesinde milletvekili olmak için ilkokul bitirme şartı getirilmiş, dedemin okuma-yazması yok. Ama Atatürk, dedem için bir istisna uygulatmış ve milletvekili adayı olmasını sağlamış. Böylece 3. Meclis’te de görev yapmış. Böyle bir geçmişe sahip olarak ben Atatürk devrimlerine, cumhuriyete karşı olabilir miyim? Ayrıca ben Atatürk’ün demokrasiyi hedeflediğine inanıyorum. Benim eleştirilerim bugün hâlâ demokrasiye içine sindiremeyenlere. Atatürk büyük bir siyasi lider olarak halkıyla birlikte hareket etmiş, onun değerlerine hep saygı göstermiş, pragmatist davranmıştır. Bugün ise Atatürk üzerinden siyaset yapılıyor, ticareti yapılıyor. Benim itirazım bunadır.”



Milliyet

Fikret BİLA